Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa trong thế kỷ 21. Sự phát triển kinh tế nhanh chóng gây thiệt hại cho môi trường đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Sự phụ thuộc ngày càng nhiều vào nhiên liệu hóa thạch cho ngành điện, việc sử dụng phổ biến phương tiện giao thông cá nhân và quy hoạch đô thị kém đã gây ra áp lực lớn lên chất lượng không khí, chất lượng nước và sức khỏe cộng đồng. Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có chất lượng không khí kém nhất thế giới (WHO). Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa diễn ra rất nhanh chóng, với dòng người từ nông thôn đổ về thành thị tìm việc làm ngày càng nhiều, trong khi quy hoạch đô thị và cơ sở hạ tầng hỗ trợ còn thiếu thốn. Những vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), nơi địa hình thấp và dễ bị biến đổi khí hậu tạo thêm một thách thức cho triển vọng phát triển dài hạn của nó. Tình trạng nước biển dâng, xâm nhập mặn, lũ lụt hàng năm và thời tiết khắc nghiệt đã và đang là lực cản liên tục đối với nền kinh tế khu vực vốn nông nghiệp và khai thác tài nguyên thiên nhiên vẫn là một phần không thể thiếu trong sinh kế của địa phương. Những phát triển này không được hỗ trợ bởi hợp tác xuyên biên giới, đặc biệt là liên quan đến việc xây dựng một dòng chảy các nhà máy thủy điện ở thượng nguồn sông Mekong và mở rộng nông nghiệp ở hạ lưu vực sông Mekong (LMB). Điều quan trọng nhất là xác định những thách thức nghiêm trọng nhất mà khu vực phải đối mặt, phân tích và truyền đạt chúng cho công chúng, các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan khác để có những hành động phù hợp.
Việt Nam nằm trong số 10 quốc gia trên thế giới dễ bị tổn thương nhất do tác động của biến đổi khí hậu. Đồng bằng sông Cửu Long dễ bị tổn thương nhất do sự cộng hưởng của nhiều yếu tố, tự nhiên từ địa hình bằng phẳng, độ cao rất thấp chỉ vài mét so với mực nước biển, chuyển sang nền kinh tế nông nghiệp phụ thuộc vào dòng nước từ bên ngoài. Rủi ro lớn nhất đối với khu vực này là do mực nước biển dâng, xói mòn và xâm nhập mặn, lũ lụt và thiếu nước. Ngoài ra, việc phát triển thượng nguồn liên quan đến việc xây dựng nhiều đập thủy điện trên dòng chính và phụ lưu của sông Mekong có thể làm thay đổi thêm dòng chảy, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước và khai thác nước ngầm, dẫn đến sụt lún đất và xâm nhập mặn ở Đồng bằng . Xâm nhập mặn sẽ ảnh hưởng đến năng suất đất canh tác, làm tăng chi phí sản xuất nông nghiệp và ảnh hưởng tiêu cực đến sinh kế của hàng triệu người dân địa phương. Tình trạng xói lở bờ biển ngày càng nghiêm trọng, kéo theo sự phá hủy các hệ sinh thái ven biển. Các công trình bảo vệ ven biển, bao gồm kè, cảng và đê, sẽ phải chịu áp lực gia tăng do mất rừng ngập mặn phòng hộ, như đã quan sát thấy ở nhiều tỉnh ven biển. Khi nước ngọt trở nên khan hiếm, nông dân ngày càng phụ thuộc vào việc khai thác nước ngầm, làm trầm trọng thêm tình trạng sụt lún đất. Các cụm công nghiệp cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu do nước biển dâng và triều cường theo mùa sẽ gây ngập lụt hầu hết các khu công nghiệp, làm tăng chi phí sản xuất, giao thông và bảo trì các cơ sở hạ tầng quan trọng. Nhiệt độ tăng cũng khiến năng lượng tiêu thụ tăng lên để làm mát; trong khi đó, việc sản xuất và phân phối năng lượng có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, có khả năng khiến đất nước phải chịu rủi ro về an ninh năng lượng quốc gia.
Trước sự tăng trưởng hai con số về nhu cầu điện trong hai thập kỷ qua, Chính phủ Việt Nam đã cố gắng phát triển nhiều nguồn năng lượng, cả nhiên liệu hóa thạch truyền thống và năng lượng tái tạo. Điện than vẫn là một phần quan trọng trong đề xuất kế hoạch phát triển điện mới nhất, PDP8. Đồng bằng sông Cửu Long dự kiến sẽ có thêm một số nhà máy nhiệt điện lớn. Nếu mọi việc diễn ra theo kế hoạch, tác động môi trường sẽ rất nghiêm trọng. Phát thải nhiệt điện bao gồm CO2, một hiệu ứng nhà kính, có chu kỳ sống lâu dài trong khí quyển. Ô nhiễm dạng hạt, chủ yếu là bụi mịn không cháy bao gồm PM2.5 và PM10, được coi là có hại nhất đối với sức khỏe con người. Trong khi đó, ĐBSCL có đủ các điều kiện cần thiết để phát triển ngành năng lượng sạch. Đồng bằng sông Cửu Long được ưu đãi với các nguồn tài nguyên tái tạo đáng kể (năng lượng mặt trời, gió và sinh khối) lý tưởng cho sự phát triển của một cụm công nghiệp năng lượng. Ngoài ra, vùng Đồng bằng phù hợp để phát triển thị trường năng lượng khí. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức đáng kể để phát triển một ngành năng lượng chính thức ở khu vực này. Các dự án điện sử dụng nhiều vốn. Đồng bằng sông Cửu Long không có hệ thống giáo dục nghề nghiệp và đại học đủ mạnh để cung cấp nhân lực được đào tạo chuyên sâu. Khu vực này cũng cần đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng như giao thông đường bộ và đường thủy. Cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ ở ĐBSCL hiện kém xa so với phần còn lại của cả nước. Mạng lưới đường thủy của nó, đóng một vai trò quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp, phần lớn đã không thể đóng vai trò kết nối giữa đồng bằng và trung tâm sản xuất của cả nước ở Đông Nam Bộ. Hệ thống truyền dẫn của MRD yêu cầu nâng cấp đáng kể và hệ thống mới
Dự án của chúng tôi gồm ba hoạt động cốt lõi: (1) nghiên cứu, (2) giáo dục, và (3) hoạt động tiếp cận và vận động chính sách. Những hoạt động cốt lõi này sẽ hướng đến các vấn đề chính mà khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang gặp phải, bao gồm (1) chuyển đổi nông nghiệp, (2) chính sách năng lượng, (3) ô nhiễm không khí và y tế cộng đồng, và (4) biến đổi khí hậu, lũ lụt, cơ sở hạ tầng của vùng, và (5) hợp tác xuyên biên giới. Dự án nhằm mục đích phát triển nghiên cứu và giảng dạy liên ngành trong lĩnh vực phát triển bền vững, làm đa dạng thêm những nghiên cứu hiện có cũng như chương trình giảng dạy ở Fulbright và các viện/trường đại học khác trong tương lai.
Nghiên cứu những vấn đề liên quan đến quản lý tài nguyên thiên nhiên và hàm ý chính sách để phát triển bền vững cho khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long và các khu vực khác. Đội ngũ nghiên cứu của Fulbright sẽ tập trung nghiên cứu những vấn đề trọng yếu của khu vực (chuyển đổi nông nghiệp, sản xuất năng lượng, ô nhiễm không khí và y tế cộng đồng; biến đổi khí hậu). Chúng tôi sẽ hợp tác với những nhà nghiên cứu khác ở các trường đại học tại khu vực cũng như các đơn vị nghiên cứu nước ngoài. Chúng tôi sẽ tổ chức các hội thảo, tọa đàm và hội nghị để trình bày các kết quả nghiên cứu và nhận phản hồi từ các học giả/chuyên gia bên ngoài để cải thiện những nghiên cứu của chúng tôi. Kết quả cuối cùng của kết quả nghiên cứu có thể được xuất bản dưới dạng policy paper, policy brief, sách, chương sách, bài báo học thuật và tạp chí được bình duyệt, hội thảo học thuật và/hoặc chính sách và diễn đàn cộng đồng. Một số kết quả nghiên cứu có thể được thiết kế để phục vụ cho hoạt động dạy và học ở cấp đại học và sau đại học. Những kết quả thu được từ dự án này đóng vai trò là đầu vào thiết yếu cho quá trình tham vấn của chúng tôi cho các nhà hoạch định chính sách ở các cấp khác nhau, nhằm mục tiêu thúc đẩy họ xem xét các tác động đối với hệ sinh thái của khu vực, phát triển kinh tế, sự tham gia của người dân và phát triển bền vững.
Thiết kế và cung cấp các chương trình học cho sinh viên đại học và sau đại học tại Trường Fulbright, đào tạo chuyên gia và đào tạo ngắn hạn Fulbright sẽ cung cấp một khóa học phát triển bền vững, tập trung vào các vấn đề phát triển quan trọng của khu vực ĐBSCL ở cả cấp đại học và sau đại học. Khóa học đầu tiên về kinh tế môi trường sẽ nêu bật phương pháp tiếp cận đa lĩnh vực để phù hợp nhất với những nhu cầu khác nhau từ nhiều đối tượng khác nhau. Chúng tôi có thể cung cấp nhiều môn tự chọn hơn trong những năm tới như kinh tế học về biến đổi khí hậu, hay kinh tế năng lượng. Chúng tôi đảm bảo rằng các khóa học của chúng tôi tuân thủ nghiêm ngặt về mặt học thuật với các phương pháp như tiếp cận dựa trên bằng chứng, dữ liệu, và bối cảnh lịch sử. Với sự hiện diện của các dự án nghiên cứu khác nhau tại FSPPM, chúng tôi sẽ kết hợp các hoạt động và nghiên cứu thực địa trong việc giảng dạy. Ngoài đào tạo học thuật, chúng tôi cũng cung cấp các khóa đào tạo chuyên gia ngắn hạn với các đơn vị quan tâm như cán bộ nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức phi chính phủ. Ví dụ, chúng tôi nhận thấy rằng nhiều dự ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long không đáp ứng được yêu cầu của một dự án tốt, bao gồm không đảm lợi nhuận kinh tế và tài chính, thiếu khả năng giải quyết rủi ro, và không tính đến các tác động khác nhau đối từ các bên liên quan và tác động lan tỏa. Để giải quyết những thiếu sót về mặt chuyên môn trong việc sàng lọc và phê duyệt các dự án, chúng tôi sẽ cung cấp một khoá đào tạo đặc biệt về thẩm định dự án. Đối tượng tham gia khoá học sẽ là những cán bộ làm trong chính quyền từ cấp trung đến cấp cao có trách nhiệm thẩm định dự án, giảng viên đại học, hoặc những người thực hiện các dự án lớn trong khu vực. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ có chương trình chuyên sâu kéo dài hai tuần giới thiệu cho học viên nền tảng và các ứng dụng thực tế của thẩm định dự án như phân tích tài chính, phân tích kinh tế dựa trên khái niệm về dòng tiền và chiết khấu; định giá các đầu vào và đầu ra như đất đai, lao động được sử dụng thay thế trong trường hợp không có dự án dự kiến; cách đối mặt với rủi ro và sự không chắc chắn; mô hình hóa rủi ro liên quan đến việc mô phỏng các kết quả thay thế trong các điều kiện khác nhau như giá thay đổi, công suất đầu ra giảm hoặc các sự kiện ngoài kế hoạch khác. Các nghiên cứu điển hình mới nổi cũng sẽ được giới thiệu và phân tích trong khóa học. Các khoá học nâng cao kết hợp các khía cạnh kinh tế và xã hội trong mô hình tài chính cũng sẽ được triển khai.
Bao gồm policy brief, ấn phẩm, hội thảo, đối thoại với các cơ quan chính phủ có liên quan, cộng đồng doanh nghiệp và các bên liên quan khác. (1) Đối thoại với các nhà lãnh đạo và các bên liên quan khác trong khu vực ĐBSCL, thúc đẩy các phương pháp tiếp cận hiệu quả và phối hợp để quản lý tài nguyên, hội nhập kinh tế và phát triển bền vững bằng cách tạo ra các diễn đàn thảo luận giữa chính phủ, khu vực tư nhân và các bên liên quan khác trong khu vực. (2) Các bài trình bày của khách mời, bài phát biểu, hội thảo và thảo luận với các chuyên gia trong lĩnh vực phát triển các vấn đề của ĐBSCL để chia sẻ kết quả nghiên cứu và ý kiến của họ về các vấn đề mới nổi. (3) Sự tham gia của cộng đồng (ví dụ, sinh viên và người dân địa phương) để nâng cao nhận thức về môi trường trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long; Cần vận động giáo dục về môi trường cho trẻ em trong độ tuổi đi học và/hoặc sinh viên đại học; Vận động hướng dẫn người dân sử dụng tiết kiệm nước và các tài nguyên khác. (4) Các hội thảo networking nhằm tăng cường hợp tác nghiên cứu liên ngành và xuyên biên giới giữa Fulbright và các đối tác nghiên cứu khác ở ĐBSCL; tăng cường kết nối của chúng tôi với các bên liên quan quan tâm bao gồm các quan chức chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và hộ gia đình. (5) Các chuyến thăm thực địa đến các tổ chức kinh doanh và xã hội ở khu vực ĐBSCL.
Chủ nhiệm dự án
TS. Vũ Thành Tự Anh là Giám đốc, Giảng viên cao cấp của trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright, chịu trách nhiệm điều phối các hoạt động nghiên cứu và phân tích chính sách của…
Tìm hiểu thêmNghiên cứu viên chính
TS. Lê Việt Phú là Giảng viên tại Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright. Lĩnh vực nghiên cứu chính của ông là các vấn đề về môi trường và chính sách ở Việt Nam, với tập trung…
Tìm hiểu thêmNghiên cứu viên
TS. Hạ Quang Hưng là Nhà nghiên cứu về Bền vững Môi trường tại Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright (FSPPM). TS. Hưng có kinh nghiệm trong lĩnh vực sử dụng đất và lập bản đồ…
Tìm hiểu thêmNghiên cứu viên
TS. Doãn Thị Thanh Thuỷ là Nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ về Bền vững Môi trường tại Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright. Nghiên cứu của TS. Thuỷ tập trung vào nhiều khía cạnh…
Tìm hiểu thêmNghiên cứu viên
TS. Huỳnh Nhật Nam là giảng viên, nghiên cứu viên cao cấp tại Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright. TS. Nam hỗ trợ Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright trong…
Tìm hiểu thêmChuyên viên dự án và nghiên cứu
Th.S Vũ Thuý Vinh là Chuyên viên Dự án và Nghiên cứu tại trường Chính sách công và Quản lý Fulbright. Trước khi làm việc tại trường, bà đã có nhiều năm công tác và nghiên cứu chính…
Tìm hiểu thêmTrợ lý nghiên cứu
Th.S Đỗ Trương Phương Lam là Trợ lý Nghiên cứu và Biên tập tại Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright. Lam đã lấy bằng Đại học từ trường Đại học Kinh tế TPHCM ngành Kinh doanh…
Tìm hiểu thêm
Copyright 2023. All rights reserved.
